Banka çeki nedir?
Küçük işletmelerin de büyük kurumsal işletmelerin de kullandığı ödeme yöntemlerinden biri olan çekler, karşılığı para olarak alınan önemli belgelerdir. Ticari ilişkiler içerisinde sıkça başvurulan çekler, çeşitli türlere ayrılır. Çek türlerinden bazıları; teyitli çek, seyahat çekleri, garantili çek, posta çekleri, umumi çizgili çek, hususi çizgili çek ve detaylarına değinilecek olan banka çekleridir. Çeklerle ilgili kavramların bilinmesi, ticari ve bireysel ödeme işlemlerinde kolaylık sağlar.
Banka çeki nedir?
Bankaların ilgili ödeme işlemini gerçekleştirebilmeleri için teyit emri anlamına gelen banka çekleri için keşideci, lehdar ve muhatap gibi birtakım özel terimler bulunur. Keşideci, çeki düzenleyen kişi; lehdar çek bedelini tahsil etmeye yetkili kişi; muhatap ise ödeme yapan kurum veya şahıstır. Herhangi bir bankaya ödeme emri vermek üzere yazılan çekler, banka çekleridir. Çek kullanan kişiler, ilgili bankada bulunan hesaplarından çekte belirtilen tutar kadar para çekilebileceğini bildirmiş olur. Basit anlamıyla banka çekleri, kurumların ya da şahısların bankalara yaptığı ödeme emirleridir. Çek alan kişi ise bankadan çek bedelini tahsil etme işlemini yapabilir. Özellikle yakın vadeli nakit ödemede zorluk çeken kişiler için kolaylık sağlayan çekler, iş dünyasında sıkça karşılaşılan büyük ödemelerin tahsilatını da basit ve güvenli bir şekilde yapılabilmesini sağlar.
Banka çeklerine sahip olmak için yapılması gerekenler nelerdir?
Bankada hesabı bulunan bir kimse, aynı bankaya çek defteri almak için başvuru gerçekleştirir. Çek defteri alabilmek için gerekli olan belgelerden bazıları ise adli sicil kaydı, TCKN ya da VKN, kimlik belgesi, imza kartonu, imza sirküleri, vergi levhasıdır. Ardından banka tarafından çek defteri işleminin yapıldığı sırada bir teminat bedeli alınabilir. Standart çek defterleri için çek defterindeki yaprak sayısına göre ücret alınabilir. Çek defterinde bulunan her çekin üzerinde çeki veren kişinin hesap bilgileri, varsa vergi numarası ya da TC kimlik numarası, hesabın bulunduğu şube ve banka adı, çek numarası, tahsil edilmesi gereken tutar, tarih gibi önemli bilgiler bulunur.
Teminat bedelleri, yasal ödeme zorunluluğu olan bedellerdir. Bu tutar, çek sahibi kişinin hesabında blokeli olarak kalır. Keşide edilen çekler ödenmediğinde banka teminat bedelinden kesinti yapar. Banka çekleri, kurumsal ve küçük işletmelerde kullanılan bir ödeme yöntemi olsa da bireysel kullanımlara da açıktır. Bankaların ihtiyacı olan koşulları sağlayan her birey, banka çeki kullanabilir. İlk çek defterini alacak kişiler ise ekonomik durumdan değerlendirme altına alınabilir.
Banka çeki nasıl yazılır?
Çek düzenleme işlemlerinde uyulması gereken birkaç kural mevcuttur. Çeklerin nasıl hazırlandığından emin olmak, kimi sahtekârlık yöntemlerine karşı önlem almaya da yardımcı olur. Çek düzenlemede bilgi sahibi olan bir kişi, olası kötü niyetli kullanımların tespitini de kolayca yapabilir. Herhangi bir banka çekinin geçerli bir şekilde işlenebilmesi için üzerinde bulunması gereken bilgiler vardır. Öncelikle her çekin üzerinde T.C. Merkez Bankası tarafından belirlenmiş olan baskı numaraları yer alır. Bu baskıları, bankalar gerçekleştirir. Bir çekin üzerinde mutlaka ''çek'' kelimesinin geçirilmiş olması gerekir. Yabancı dilde olsa da ''çek'' kelimesinin bulunması şarttır.
Çekler düzenlenirken, üzerinde banka adı, hesabın ait olduğu şubenin adı, hesap numarası ve IBAN numarası mutlaka yazılmalıdır. Son olarak belirtilen tutar alanına çeki alan kişinin bankadan tahsil edeceği tutar yazılmalıdır. Çeklerin imzalanması da oldukça önemlidir. Çeki veren kişi, düzenlediği çeke kendi el yazısıyla imzasını atmak zorundadır. Kişilerin kullandığı çeşitli mühürler, parmak izleri ve imza kaşeleri gibi baskıların bulunduğu çekler geçersizdir. Bu tür çekler kabul edilmemeli ve düzenlenmemelidir. Çeklerde tarihlerin belirtilmiş olması da büyük önem taşır. Aynı şekilde çekin düzenlendiği yer de belirtilmelidir. Çeki düzenleyen kişinin vergi kimlik numarası ve TCKN de çek üzerinde yer almalıdır.
Banka çeklerinde düzeltme işlemi nasıl yapılır?
Banka çekleri düzenlenirken, çek üzerinde hata yapılabilmesi olasıdır. Bu sebeple çeklerin düzenlenmesi sırasında oldukça dikkatli olunmalıdır. Herhangi bir hata ile karşılaşıldığında ise çek üzerinde yapılan düzeltmelerin tamamı, çeki veren kişi tarafından yapılmalıdır. Aynı zamanda düzeltme yapılan alanların alt kısımlarında ve yanlarında düzenlemeyi yapan kişinin imzası bulunmalıdır. Aksi takdirde çek, geçersiz sayılabilir. Çeklerin teslim alınması sırasında da bu hususların kontrol edilmesi, büyük önem taşır. Geçersiz çekler, ticari ilişkilerde problemler yaratabilir.
Banka çeki nasıl tahsil edilir?
Bankalarda para çıkış evrakı olarak kabul edilen çekler, bankalardan tahsil edilir. Çek üzerinde ismi geçen bankanın herhangi bir şubesinden çek tahsil işlemi yapılabilir. Eğer mevcut bankaya ulaşmak o an için mümkün değilse bu durumda farklı bankalardan da çek tahsilatı alınabilir. Ancak, bu işlem, takas yöntemine girdiğinden tahsilat süresinde 1-2 gün uzama yaşanabilir.
Çekler bankalara ne kadar süre içerisinde ibraz edilebilir?
Çekler, üzerinde belirtilen yerden tahsil edilecekse 10 gün; belirtilen yerden farklı bir yerde tahsil edilecekse 30 gün ibraz etme süresi vardır. Örneğin, düzenlenen yer bölümünde "İstanbul - Kadıköy" yazıyorsa, çek, İstanbul içerisinde tahsil edildiğinde 10 gün ibraz süresi, Bursa'da tahsil edilecekse 30 gün ibraz süresi bulunur. Eğer kıtalar arası tahsil söz konusuyla çek ibraz süresi, 90 güne kadar çıkabilir. İbraz süresi geçmiş olan çekler, bankaların ödeme yapma yükümlülüğünü ortadan kaldırır. Bu nedenle çekin alındığı kişiden, bankaya sunulmak üzere çekten cayılmadığına dair yeni bir belge alınmalıdır. İlgili belge bankalara sunulduğunda çek, yeniden ibraz edilebilir.
Banka çeki nasıl bozdurulur?
Çek bozdurma, bir çekin üzerinde belirtilen ödeme tarihinde tahsil edilmesi anlamına gelir. Çek bozdurma, yalnızca çek üzerinde belirtilen bankadan yapılabilir. Banka işlemlerinin uzamaması için çek tarihinde belirtilen gün bankaya ulaşmak gerekir. Çek sahibi banka şubelerine ulaştığında çek düzenlemesinde herhangi bir sorun yoksa ödeme işlemi hemen tamamlanır.
Karşılıksız çek durumunda ne yapılabilir?
Karşılıksız çek, çekin düzenlendiği banka hesabında para bulunmadığında oluşan duruma verilen isimdir. Aynı zamanda çek hamili kısmi ödeme kabul etmediğinde de aynı işlem yapılır. Bu tür işlemlerde karşı tepki verebilmek için öncelikle çekin zamanında ibraz edilmesi önem taşır. Zamanında ibraz edilmeyen çeklere karşılıksız çek işlemi yapıldığında çek sahibi, çek hakkında hiçbir işlem yapamaz. Eğer çek zamanında tahsil için ibraz edildiyse ve çek bedeli hesapta bulunmuyorsa yani çek karşılıksız çıktıysa çek hamilinin şikayeti üzerine çeki düzenleyen hakkında Çek Kanunu’nda yer alan adli cezalar uygulanabilir. Şikayet üzerine adli para cezası verilmesi durumunda bu ceza, çekte tahsil edilemeyen tutardan daha düşük olamaz. Adli para cezası, çekin bir kısmı tahsil edilemediğinde de verilir.
Kare (QR) kodlu çek nasıl bozdurulur?
Kare kodlu çekler, üzerlerinde bulunan kare kod (QR) içerisinde banka, şube ve hesap bilgilerini içeren çeklerdir. QR kod, elektronik ödeme sistemlerinde ve farklı alanlarda uzun zamandır kullanılan özel bir kodlama sistemidir. Bu sistemin çekler üzerinde uygulanmaya başlanması ise çeklerin kayıt altına alınmasını kolaylaştırmıştır. Aynı zamanda olası hataların önlenmesine de yardımcı olur. Banka şubelerinde QR kodların okutulmasıyla çek tahsil işlemleri gerçekleşebilir. Bu yöntem, BKM ödeme sisteminde de mevcuttur.
Enpara.com Şirketim hesabı açarak kurumsal para transferlerinin tamamını ücretsiz olarak gerçekleştirebilir; hesap işletim ücreti ödemeden tüm çalışanlarınızın ödemelerini yapabilirsiniz. Enpara.com Şirketim hesabı açtırmak için Enpara.com internet şubesinden başvuru yapabilirsiniz.
İlgili ürünler
Daha fazla bilgi
- Banka çeki nedir?
Özellikle ticari işlemlerde sıkça karşılaşılabilen banka çeki, daha çok firmalar arası ödemelerde kullanılıyor. Firma sahiplerinin bankalar aracılığıyla ödeme yapacakları işletmelere çek vermesi, genellikle ileri tarihli bir ödemenin teminatı anlamına geliyor. Kredi ve kredi kartı gibi farklı bankacılık hizmetlerinin ortaya çıkmasıyla birlikte banka çeklerinin kullanım oranı azalmış olsa da çekler, hâlâ pek çok firma tarafından tercih ediliyor.
Ticari hayatın vazgeçilmezi banka çeki
Firmalar, ilk etapta çalıştıkları bankalara başvurarak banka çeki için talepte bulunabiliyor. İlgili firmalar, gerekli evrakların temininin ardından bankanın değerlendirmesi sonucunda çek karnelerini alabiliyor. Bu noktada her boş çek yaprağı için belirli bir ücret ödendiğini unutmamak gerekiyor. Kendilerine ileri tarihli bir banka çeki verilen kişi ya da kuruluşlar, vade süresi dolup da bankadan çek tutarını tahsil etmek istediklerinde çeki veren firma hesabı müsait değilse dahi banka, yasalar dâhilinde belirlenmiş sabit bir tutarı çek sahiplerine verebiliyor. Ancak, vadesinde tam olarak ödenmemiş çekler için bankaların ödeme yapması, hem banka açısından hem de çek sahipleri açısından olumsuz bir imaj yaratabiliyor. Bu yüzden firmaların, banka çekleriyle ilgili vade planlamalarını yaparken oldukça dikkatli olmaları gerekiyor.
Bir firmanın çek defteri alması, bu çekleri her zaman karşı tarafa kabul ettirebileceği anlamına da gelmiyor. Çoğu zaman alacaklı olanlar, tamamen çekle çalışmayı riskli bulduğu için belirli bir tutarın çeksiz şekilde ödenmesini talep edebiliyor. Ek olarak vade kaynaklı sorunlarda bankalar, firmadan almadıkları bir ödeme yaptıkları takdirde ödedikleri bu tutar için ilgili firmaya bloke hesap açtırarak faiz işletebiliyor.
Banka çeki ile yapılabilecek işlemler nelerdir?
Firmalar, ticari ilişki içerisinde oldukları tedarikçi firmalar gibi taraflara ödeme yapmaları gerektiğinde yeterli nakit paraya sahip değilse ya da ileri tarihli bir ödeme yapmak istiyorlarsa ödemeyi banka çeki ile gerçekleştirebiliyor. En temel amacı ileri tarihli bir ödemenin teminatını sağlamak olan banka çekleri, farklı şekillerde de kullanılabiliyor. Örneğin; bloke çek olarak anılan çek türü, bankaya yatırılan tutarı bloke edip, çek şeklinde tanımlayabiliyor. Daha çok konut, iş yeri ve arsa satışlarında tercih edilen bloke çek, alıcının, ilgili tutarı bankaya yatırıp bloke ettirdikten sonra aldığı çeki satıcıya vermesiyle gerçekleştiriliyor. Böylece satıcı, bankadan ilgili tutarı çek aracılığıyla temin edebiliyor. - Banka çeki nasıl yazılır? Nasıl bozdurulur?
Banka çekleri, kıymetli evraklar olarak bilinen ve para değeri olan; kişilerin bankalara verdikleri ödeme emirleridir. Özellikle ticari faaliyetler yürüten kişiler tarafından sıkça tercih edilen banka çekleri, bireysel banka müşterileri tarafından da kullanılabilir. Kişilere ya da kurumlara özel olarak bankalar tarafından belli ücretler karşılığında hazırlanabilen çekler, iş hayatında başvurulan kolay ödeme yöntemlerinden biridir.
Banka çeki nasıl yazılır?
Banka çeklerinin üzerinde yer alan alanların özenli bir şekilde ve eksiksiz olarak doldurulması gerekir. Aksi takdirde, doldurulan çekler geçerliliğini kaybedebilir. Kıymetli evrakların düzenlenmesinde uyulması gereken yasal kurallar bulunur. Bu kurallar; çek üzerine çekin keşide edildiği tarihin yazılması, ödenmesi gereken miktarın açıkça yazılması, çeki düzenleyen kişinin ıslak imzasının bulunması, çeki düzenleyen kişinin bilgilerinin ya da kurum bilgilerinin yazılması gibi kurallardır. Belirtilen bilgiler, çekin ilgili bölümlerine eksiksiz ve hatasız olarak yazılmalıdır. Kurallara uygun bir şekilde düzenlenen her çek, çek üzerinde bilgileri verilmiş olan bankanın herhangi bir şubesinden tahsil edilebilir. Ancak, hatalı bilgilerin bulunduğu çekler, geçerliliğini kaybeder.
Çek üzerinde bulunan tarih bölümünün gün, ay ve yıl şeklinde açıkça yazılmış olması gerekir. Çek tarihinin doğru yazılması, çek tahsilatını etkileyen en önemli kurallardan biridir. Çek üzerinde belirtilen miktar hem yazıyla hem de rakamla yazılmalıdır. Miktarların her iki yanına ''#'' işaretinin konulması da önemli bir detaydır. Bu işlem, kötü amaçlı kişilerin çek tutarına ilave basamak eklemesini önler. Tahsil edilecek olan tutar, bu işaret sayesinde başkaları tarafından değiştirilemez. Çeklere yazılması gereken kişisel bilgiler ise çeki düzenleyen kişinin adı ve soyadı, kimlik numarası, iletişim bilgileri ve ıslak imzasıdır.
Banka çeki nasıl bozulur?
Çekler iki şekilde bozdurulabilir: İlk yöntem, takasa vererek tahsil etme; ikincisi ise banka şubelerinden tahsil etme yöntemidir. Takasa vererek bozdurma işlemi için hesabınızın bulunduğu bir banka şubesine giderek çekinizin takasa verilmesini talep edebilirsiniz. Elinizdeki çek takasa alınmaya uygunsa onay evrakını imzalamanızla birlikte çekiniz ciro edilecektir. Ciro işleminden sonra bankanızın genel müdürlüğüne iletilen çekin sisteme girişi yapılır.
Çekinizin vadesi geldiğinde ise takas sistemi aracılığıyla sunulan hesabın çek tutarını karşılaması durumunda tahsilat yapılır. Ardından çek tutarı, genellikle bir sonraki iş gününde hesabınıza yatırılır. Vade süresi beklemek istemediğiniz durumlarda ise iştira veya iskonto kredisi çekebilir; çekinizi teminat güvencesi olarak bankaya teslim edebilirsiniz. Çekin banka şubesinden doğrudan tahsil edilmesi için ise çekin üzerinde belirtilen banka şubesine gidilebilir ve ilgili tutar çek sahibine teslim edilir.