Mevduat hesaplarında zaman aşımı
Mevduat nedir?
Süreli ya da süresiz olarak mevduat bankasına yatırılan Türk Lirası, döviz ya da kıymetli maden cinsinden varlıklara "mevduat" denir. Bu varlıkların bankaya yatırılması, aynı zamanda banka nezdinde sizin adınıza ve tasarruf hakkının sizde olduğu bir mevduat hesabı açılmasını gerektirir. Mevduat hesapları, hesap sahibine göre farklı adlar alır. Bireysel müşterilerin açtığı mevduat hesapları, "tasarruf mevduatı"; işletmelerin açtığı mevduat hesapları "ticari mevduat", bankaların diğer bankalar nezdinde açtığı mevduat hesapları "bankalar mevduatı" ve resmî kurumlar tarafından açılan mevduat hesapları ise "resmî mevduat hesapları" olarak adlandırılır. Diğer taraftan katılım bankalarında açılan mevduat hesapları ise "özel cari hesap" olarak isimlendirilir.
Mevduat hesapları, vadeli ya da vadesiz olarak açılabilir. Bir banka nezdinde süresiz ve karşılıksız olarak açılan mevduat hesaplarına "vadesiz mevduat hesabı" denir. Mevduat hesabının süresiz olarak tanımlanması, vadesiz mevduatınızda bulunan paranızı dilediğiniz zaman çekebileceğinizi, karşılıksız olarak tanımlanması ise birikiminiz için herhangi bir faiz getirisi almayacağınızı ifade eder. Diğer bir ifadeyle vadesiz mevduat hesabı, müşteri için bir çeşit saklama hesabı olarak düşünülebilir. Vadesiz mevduat hesabınız aracılığı ile başka bir hesaba para transferi yapabilir, fatura ya da kredi kartı ödemelerinizi yerine getirebilir ya da online alışveriş işlemleri gerçekleştirebilirsiniz. Vadesiz mevduat hesapları, temel olarak, tasarrufların güvenli bir ortamda saklanmasını sağlar. Hesabınızda bulunan paranızı online işlemlerde kullanabilmeniz ise vadesiz mevduat hesaplarının sunduğu en büyük avantajlar arasında yer alır.
Vadeli mevduat hesapları, vadesiz mevduat hesaplarının aksine süreli ve karşılıklı olarak açılır. Mevduat hesabının süreli olması, belirli bir vadesinin bulunmasını; karşılıklı olması ise müşterinin yatırdığı fon karşılığında faiz getirisi elde etmesini ifade eder. Vadeli mevduat hesapları açılırken müşteri ve banka arasında karşılıklı olarak vade ve faiz oranı belirlenir. Banka, paranızın banka hesabında kalacağı süreye yani hesabın vadesine göre hesabınıza belirli bir faiz ödemesi yapar. Banka tarafından hesabınızda bulunan tutar için yapılan bu faiz ödemesini, dilerseniz vade sonunda çekerek hesap vadesini aynı anapara tutarı ile yenileyebilir; isterseniz hesap anaparasına ekleyerek yatırıma yönlendirdiğiniz toplam birikiminizin artmasını sağlayabilirsiniz. Vadeli mevduat hesapları bankaların kendilerince belirlenen belirli vadelerde açılabilir. Yıllık vadeler dışında uygulamada günlük vadelerle vadeli mevduat hesabı da açılabilir. Vadesiz mevduatta olduğu gibi müşteri, vadeli mevduat hesaplarından da dilediği zaman parasını çekebilir. Ancak, vadeli mevduat hesaplarından vadeden önce para çekilmesi hâlinde müşteri, hesabında bulunan anapara için bankaların uygulamaları farklılaşmakla birlikte genelde bankanın önerdiği faiz getirisini kaybeder ya da indirimli faiz getirisini kabul eder.
Mevduat zaman aşımı nedir?
Kişilerin banka nezdinde tutulan varlığını temsil eden mevduat hesapları, belirli şartların oluşması hâlinde zaman aşımına uğrar. Zaman aşımı, bankada bulunan birikiminiz ya da tasarrufunuz üzerinde tasarruf hakkınızı tamamen kaybetmenize neden olur. Zaman aşımı, sadece mevduat sahibini ilgilendirmez; mirasçılar da zaman aşımına uğramış bir mevduatı kullanamaz. Mevduat zaman aşımı, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 62'inci maddesinde düzenlenir. Bu maddeye göre bankalarda yer alan her türlü mevduat, katılım fonu, emanet ve alacaklar, müşterinin en son talebi, işlemi ya da yazılı talimatı tarihinden itibaren on yıl boyunca işlem görmezse zaman aşımına uğrar. Bankacılık Kanunu'nun ilgili maddesi, bir mevduat hesabının on yıl boyunca herhangi bir hareket görmemesi hâlinde zaman aşımına uğrayacağını hükme bağlar.
Diğer taraftan bankalar, mevduat zaman aşımına uğramadan önce hatırlatma yapmakla yükümlüdür. Mevduat ve Katılım Fonunun Kabulüne, Çekilmesine ve Zaman Aşımına Uğrayan Mevduat, Katılım Fonu, Emanet ve Alacaklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'e göre bankalar, bir takvim yılı içerisinde zaman aşımına uğrayan ve belli bir tutarın üzerinde olan her türlü mevduat, katılım fonu, emanet ve alacaklarının sahiplerine başvuruda bulunmadıkları takdirde hesaplarının Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na devredileceği uyarısını yapmak zorundadır. Bu uyarı ya da bilgilendirme, izleyen takvim yılının ocak ayı sonuna kadar iadeli taahhütlü mektupla yapılır. Diğer taraftan, belirlenen tutarın üzerindeki hesaplar dâhil zaman aşımına uğrayacak tüm mevduat hesapları, her yılın şubat ayından itibaren belirli bir süreyle bankaların ve Türkiye Bankalar Birliğinin internet sitelerinde listelenir. Bu listeler, sahibi tarafından talep edilmezse yıl içerisinde zaman aşımına uğrayacak hesapları gösterir.
Zaman aşımına uğrayan mevduat geri alınabilir mi?
Zaman aşımına uğrayan tutarlar 5411 sayılı Bankacılık Kanun'un 62'nci Maddesi'nde da belirtildiği gibi Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na aktarılır. Haziran ayının 15. gününe kadar hesabın olduğu banka, Türkiye Bankalar Birliği gibi mevzuatta belirlenen kanallar aracılığı ile ilan edilen zaman aşımına uğrayan hesaplar listesindeki varlığınız için bankaya başvuruda bulunmanız gerekir. Listede yer alan mevduat hesabınız için herhangi bir başvuruda bulunmazsanız hesabınızdaki tutar, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nda bulunan hesaplarına devredilir. Başvuru, hak sahibi ya da mirasçılar tarafından yapılabilir. Merkez Bankası'ndaki hesaplara devredilen tutar ise Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından gelir olarak kaydedilir ve bundan sonra başvursanız da hiçbir şekilde geri alınamaz.
Zaman aşımı sorgulaması nasıl yapılır?
On yıl süresince talep edilmeyen ya da işlem görmeyen mevduat hesaplarının zaman aşımına uğraması, bu varlıklar üzerinde herhangi bir hak iddia etme şansınızı ortadan kaldırır. Bu nedenle bankalar nezdindeki varlıklarınızın zaman aşımına uğramamasına dikkat etmeniz gerekir. Bankaların ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun uyarılarını ve bilgilendirmelerini dikkate alarak bankanızdan hesaplarınızı sorgulamanız, paranız üzerindeki tasarruf hakkınızı kaybetmemeniz açısından son derece önemlidir.
Zaman aşımı sorgulaması için müşterisi olduğunuz bankalarda bulunan hesaplarınızı kontrol edebilirsiniz. Bankalardaki hesaplarınızı sorgularken internet bankacılığından faydalanabilir; müşteri temsilciniz ile görüşebilir ya da banka müşteri hizmetleri gibi farklı kanalları kullanabilirsiniz. Zamanaşımına uğramış her türlü mevduat, katılım fonu, emanet ve alacaklar, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na gelir kaydedilmekte olup, bunların hak sahiplerine iadesi söz konusu değildir.
Türkiye'nin ilk şubesiz dijital bankası olan Enpara.com, tüm bankacılık hizmetlerini dijital ortamda almanıza destek olur ve böylece hayatınızı kolaylaştırır. Tüm bankacılık işlemlerinizi evinizden ve dilediğiniz zaman yapmanızı sağlayan Enpara.com, müşterileri için EFT, havale ücreti almama, kredi kartı aidatı talep etmeme, birikimlerini değerlendirmek isteyenlere avantajlı faiz sunma, avantajlı kredi faiz oranları gibi birçok avantaj sunar. Mevduat hesaplarınızı kontrol etmek ve Enpara.com’un dijital bankacılık avantajlarından yararlanmak için hemen başvurabilirsiniz.
İlgili ürünler
Daha fazla bilgi
- Mevduat zaman aşımı nedir?
Mevduat, süreli ya da süresiz olarak mevduat bankasına yatırılan varlıklara verilen addır. Bankaya yatırılan para; Türk Lirası, döviz ya da altın gibi kıymetli maden olabilir. Vadesiz olarak açılan mevduat hesapları, süresiz ve karşılıksızdır. Hesabın süresiz olması, dilediğiniz zaman paranızı çekebileceğinizi; karşılıksız olması ise mevduat birikiminiz için bankadan bir faiz getirisi almayacağınızı açıklar. Vadeli olarak açılan mevduat hesapları ise tam tersine süreli ve karşılıklıdır. Süreli oluşu, mevduat hesabının belirli bir vadesi olmasını ifade eder. Hesabın karşılıklı olması ise bankaya yatırılan fon için bir faiz getirisi elde edilmesi demektir. Vadeli mevduat hesaplarında vade ve faiz oranı, hesap açılışında belirlenir. İster vadesiz ister vadeli olarak açılsın, mevduat hesapları, müşterinin bankadan alacağı niteliğindedir. Bu alacak, belirli şartların oluşması durumunda zaman aşımına uğrar. Bankadan mevduat alacağınızın talep edilemez hâle gelmesine ise mevduat zaman aşımı denir.
- Mevduat zaman aşımının şartları nelerdir?
Mevduat zaman aşımı, bankada bulunan Türk parası, döviz ya da kıymetli maden birikiminiz üzerindeki tasarruf hakkınızı kaybetmenize yol açar. Mevduat hesabı üzerindeki tasarruf hakkının kaybedilmesi hâlinde sadece hesap sahibi değil; aynı zamanda hesap sahibinin mirasçıları da herhangi bir hak talep edemez. 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'na göre bankalarda yer alan her türlü mevduat, katılım fonu, emanet ve alacaklar, müşterinin en son talebi, işlemi ya da yazılı talimatı tarihinden itibaren on yıl boyunca işlem görmezse zaman aşımına uğrar.
Mevduat zaman aşımı süreci, bankaların bir hesabın zaman aşımına uğrayacağını hesap sahibine hatırlatması veya tutara bağlı olarak ilan etmesi ile başlar. Mevduat zaman aşımına ilişkin detaylar, "Mevduat ve Katılım Fonunun Kabulüne, Çekilmesine ve Zaman Aşımına Uğrayan Mevduat, Katılım Fonu, Emanet ve Alacaklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik"te yer alır. Yönetmeliğe göre bankalar, bir takvim yılı içinde tutarı en az 250 TL olan ve zaman aşımına uğrayan her türlü alacağın sahiplerine, başvuruda bulunmazlarsa hesaplarının Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na devredileceğini, izleyen yılın ocak ayı sonuna kadar iadeli taahhütlü mektupla bildirmek zorundadır. Ayrıca 250 TL üzerindeki hesaplar da dâhil olmak üzere zaman aşımına uğrayacak tüm mevduat hesapları, her yıl şubat ayından itibaren 4 ay boyunca Türkiye Bankalar Birliği'nin ve bankaların internet sitelerinde listeler hâlinde açıklanır. Zaman aşımına uğrayan ve sahibi tarafından süresi içinde talep edilmeyen tutarlar, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na aktarılır. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından gelir kaydedilen bu tutarlar, hiçbir şekilde geri alınamaz. - Zaman aşımı sorgulaması nasıl yapılır?
Türk Lirası, döviz ya da kıymetli maden cinsinden süreli veya süresiz olarak bankaya yatırılan varlıklara "mevduat" adı verilir. Mevduat hesabı, banka nezdinde tasarruf hakkı size ait olan finansal varlıkları temsil eder. Mevduat hesapları, vadesiz ya da vadeli olarak açılabilir. Vadeli hesap, süreli olarak açılan ve vade karşılığında bankadan faiz getirisi elde edilen hesap türüdür. Vadeli mevduat hesapları; 1 aylık, 3 aylık, 6 aylık, 1 yıllık vadelerde açılabileceği gibi 10 günlük, 25 günlük gibi vadelerde de açılabilir. "Vadesiz hesap", süresiz ve karşılıksız olarak açılan mevduat hesaplarına verilen addır. Kişilerin banka nezdinde sahip olduğu bir varlığı veya alacağı temsil eden mevduat hesapları, belirli koşulların oluşması durumunda zaman aşımına uğrar. Mevduat zaman aşımı, bankadaki birikiminiz üzerinde tasarruf hakkınızı kaybetmenize sebep olur. Mevduat hesabınızın zaman aşımına uğraması, mirasçıların da mevduat üzerinde hak iddia etmesini engeller.
Mevduat zaman aşımının kontrolü
5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nda düzenlenen mevduat zaman aşımının ayrıntıları, Mevduat ve Katılım Fonunun Kabulüne, Çekilmesine ve Zaman Aşımına Uğrayan Mevduat, Katılım Fonu, Emanet ve Alacaklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'te hüküm altına alınır. Kanun'a göre banka nezdindeki mevduat, müşterinin son işleminden, yazılı talimatından ve en son talebinden itibaren on yıl boyunca işlem görmezse zaman aşımına uğrar. Yönetmelik'e göre bankalar, tutarı 250 TL ve üzerinden olup, bir takvim yılında zaman aşımına uğrayacak olan her türlü mevduat ve alacakların sahiplerine, başvuruda bulunmazlarsa banka nezdindeki hesaplarının Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na devredileceğini, izleyen yılın ocak ayı sonuna kadar iadeli taahhütlü mektupla bildirmek zorundadır. Ayrıca, zaman aşımına uğrayacak tüm mevduat hesapları, her yılın şubat ayından itibaren 4 ay süreyle bankaların ve TBB'nin internet sitelerinde yayınlanır. Sahibi tarafından Haziran ayının 15. gününe kadar başvuru yapılmayan tutarlar, TMSF'ye devredilir ve gelir olarak kaydedilir.
On yıl boyunca işlem görmeyen ve TMSF'ye gelir kaydedilen mevduat, mevduat sahibi ya da mirasçılar gibi diğer hak sahipleri tarafından hiçbir şekilde geri alınamaz. Bu nedenle zaman aşımı sorgulaması yapmak ve bankalardaki varlıklarınızı kontrol etmek, önem arz eder. Zaman aşımı sorgulamasını en basit şekilde müşterisi olduğunuz bankalarda bulunan varlıklarınızı kontrol ederek yapabilirsiniz. Hesaplarınızı internet bankacılığını kullanarak, müşteri temsilcisi ile görüşerek ya da banka müşteri hizmetlerini arayarak sorgulayabilirsiniz.
2012 yılında QNB Finansbank tarafından kurulan Enpara.com ile bankacılık işlemlerinizi evinizden pratik bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz. Türkiye'nin ile dijital bankacılık platformu olan Enpara.com ile tüm mevduat hesaplarınızı da kolaylıkla kontrol edebilirsiniz. - Zaman aşımına uğrayan mevduat geri alınabilir mi?
Bir mevduat bankasına süreli ya da süresiz olarak yatırılan Türk Lirası, döviz ya da kıymetli maden cinsinden varlıklara "mevduat" adı verilir. Tasarruf hakkının müşteriye ait olduğu bir alacak niteliğinde olan mevduat hesabı, vadeli veya vadesiz olarak açılabilir. Mevduat hesapları, belirli koşulların gerçekleşmesi hâlinde zaman aşımına uğrar. Zaman aşımı, banka nezdindeki birikiminiz üzerindeki tasarruf hakkınızı kaybetmenize neden olur. Zaman aşımına uğramış bir alacak üzerinde hesap sahibinin mirasçıları da hak iddia edemez. Mevduat zaman aşımına ilişkin düzenlemeler, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nda ve Mevduat ve Katılım Fonunun Kabulüne, Çekilmesine ve Zaman Aşımına Uğrayan Mevduat, Katılım Fonu, Emanet ve Alacaklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'te yer alır. Bankacılık Kanunu'na göre bir bankada yer alan her türlü mevduat, katılım fonu, emanet ve alacağınız; hesabınıza ilişkin en son talebiniz, işleminiz veya yazılı talimatınızdan itibaren on yıl boyunca işlem görmezse zaman aşımına uğrayarak, alacak niteliğini kaybeder.
Zaman aşımına uğrayan mevduat talep edilebilir mi?
Bankalar, 10 yıl boyunca işlem görmeyen bir mevduat hesabı zaman aşımına uğramadan önce hesap sahibine hatırlatma yapmak zorundadır. Mevduat ve Katılım Fonunun Kabulüne, Çekilmesine ve Zaman Aşımına Uğrayan Mevduat, Katılım Fonu, Emanet ve Alacaklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'e göre bankalar, hesap sahiplerine bir takvim yılında zaman aşımına uğrayan ve tutarı 250 Türk Lirası ve üzerinde olan her türlü alacağın talepte bulunulmadığı takdirde Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na devredileceği bilgisini vermek zorundadır. Bilgilendirme, iadeli taahhütlü mektup yoluyla izleyen yılın ocak ayı sonuna kadar yapılır. Ayrıca, tutar sınırı olmaksızın zaman aşımına uğrayan tüm mevduat hesapları, her yılın şubat ayından itibaren 4 ay süreyle bankaların ve Türkiye Bankalar Birliğinin internet sitelerinde ilan edilir.
İnternet sitesinde ilan edilen mevduat hesaplarındaki varlıklar için haziran ayının 15. gününe kadar hesap sahibinin hesabın olduğu bankaya başvurması gerekir. Bu süre boyunca hesap sahibi ya da mirasçılar tarafından herhangi bir başvuru yapılmazsa hesapta bulunan tutar, Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu'nun Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nda bulunan hesaplarına aktarılır. Aktarılan tutarlar, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na gelir olarak kaydedilir ve gelir olarak kaydedildikten sonra hiçbir şekilde geri alınamaz.
Tüm bankacılık hizmetlerini dijital ortamda almanızı sağlayan Enpara.com, Türkiye'nin ilk dijital bankacılık platformudur. Enpara.com, birikimlerini değerlendirmek isteyenlere cazip faiz ve birçok avantaj sunar. Enpara.com'da şubeye gitmeye gerek duymadan tüm mevduat işlemlerinizi yapabilir ve hesaplarınızı kolaylıklar kontrol edebilirsiniz.