Hazine bonosu ve devlet tahvili yatırımı
Hazine bonosu ve devlet tahvili nedir?
Hazine bonosu ve devlet tahvili, Türkiye Cumhuriyeti Hazine Müsteşarlığı tarafından yurt içi piyasalarda ihraç edilen ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından satışa sunulan devlet iç borçlanma senetleridir. Devlet, hazine bonosu ve devlet tahvili gibi iç borçlanma senetlerini ihraç ederek ülkedeki mevcut ihtiyaçlar kapsamında gerçekleştirilecek projeler için fon oluşturmayı ya da var olan bütçe açıklarını finanse etmeyi amaçlar.
Hazine bonosu ve devlet tahvili, temel prensipte, devletin bono ve tahvil alan yatırımcılardan belirli bir faiz ve vade ile borç alması ve vadesi geldiğinde de alınan borç tutarı olan anaparayı vade süresi boyunca işleyen faizi ile birlikte yatırımcıya geri ödemesi şeklinde açıklanabilir.
Hazine bonosu ve devlet tahvili ile ilgili temel terimler nelerdir?
Anapara: Kâr etmek ya da faiz kazanmak amacıyla işletilen paranın faiz eklenmemiş halidir.
Vade Süresi: Borcun ödenmesi için belirlenen süredir.
Faiz: Belirli bir vade süresi boyunca işletilmek üzere ödünç verilen paranın, ödünç alan taraf tarafından kullanımına karşılık olarak elde edilen kazançtır.
Likidite: Bir finansal ürünün nakde çevrilebilme kolaylığıdır.
Kupon: Devlet tahvili gibi değerli kâğıtların üzerinde bulunan ve bu kâğıtların belirli zamanlarda getireceği faiz ya da kazanç payını gösteren; zamanı gelince de ilgili yere sunularak karşılığında nakit para alınan belgedir.
Piyasa Faiz Oranı: Para piyasasında para talebi ile para arzı arasındaki etkileşime bağlı olarak belirlenen ve mevduatlar ile diğer yatırımlar için ödenen faiz oranıdır.
Hazine bonosu ve devlet tahvilinin genel özellikleri nelerdir?
- Borçlu olan taraf, devlet; devlete borcu veren ve dolayısıyla da alacaklı olan taraf ise hazine bonosu ya da devlet tahviline yatırım yapan özel veya tüzel kişidir.
- Her iki yatırım aracı da Türkiye Cumhuriyeti Hazine Müsteşarlığı tarafından yurt içi piyasalarda ihraç edilir ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından satışa sunulur.
- Vade sonu olarak belirlenmiş tarihe kadar yatırımcı tarafından elde tutulduğu takdirde, anapara ve faizin yatırımcıya ödenmesi devlet garantisinde olduğundan, yatırımcının herhangi bir şekilde hazine bonosundan ya da devlet tahvilinden zarar etme riski yoktur.
- Yatırımcı, vade süresi sonunda elde edeceği faiz getirisi ile ilgili, yatırım yaptığı andan itibaren bilgi sahibidir.
- Likidite seviyesi yüksek olup, hazine bonosu ve devlet tahvilinin yatırımcı tarafından kolay bir şekilde nakde çevrilmesi mümkündür.
- Her iki yatırım aracı da sabit getirili nitelikte olup, vade süresi sona erdiğinde belirli bir kazancı yatırımcıya garanti eder.
- Yatırımcılar, hazine bonosu ve devlet tahvili alım ve satım işlemlerini bankalar ya da aracı kurumlar aracılığı ile gerçekleştirebilir.
- Bankalar, hazine bonosu ve devlet tahvillerini teminat olarak kabul ettiklerinden dolayı yatırımcılar emanet hesaplarda herhangi bir bedel ödemeksizin söz konusu bono ve tahvillerini saklayabilirler.
- Her iki yatırım aracının da ikinci el piyasaları vardır ve vade sonu tarihini beklemeksizin istenilen herhangi bir zamanda piyasa koşulları çerçevesinde belirlenen geçerli faiz oranı üzerinden yatırımcı tarafından nakde çevrilebilir.
- Vade sonu beklenmeksizin nakde çevrilmesi durumunda yatırımcı, tahvil ve bono satışını piyasa koşullarına göre belirlenen fiyatlar üzerinden gerçekleştireceğinden, beklenenden daha yüksek ya da daha düşük getiri elde etme ihtimali söz konusu olabilir.
- Ülkeyle ilgili ileriye yönelik beklentiler, faiz oranları ve enflasyon oranı, ülkeye ait finansal değerlendirme notu gibi değerler, hazine bonosu ve devlet tahvilinin fiyatının belirlenmesinde önemli faktörlerdir.
- Hazine bonosu ve devlet tahvillerinin fiyatları, piyasa faiz oranıyla ters orantılıdır. Dolayısıyla faiz oranında düşüş gerçekleştiği durumda hazine bonosu ve devlet tahvillerinin fiyatlarında yükseliş meydana gelir. Tam tersi olarak faiz oranında yükseliş gerçekleştiği durumda ise hazine bonosu ve devlet tahvillerinin fiyatlarında düşüş yaşanır.
Piyasa faiz oranı ile hazine bonosu ve devlet tahvil fiyatları arasındaki ters orantılı ilişkinin sebebi nedir?
Hazine bonosu ve devlet tahvillerinin ihracı sonrasında piyasa faizlerinde bir yükseliş söz konusu olursa bu durum, her iki yatırım aracının da faiz getirisinin piyasaya göre düşük kalmasına sebep olur. Buna bağlı olarak da söz konusu yatırım araçlarına olan talep ve fiyat düşerken, getiri yükselmiş olur. Diğer taraftan piyasa faizlerinde meydana gelecek herhangi bir düşüşte yatırım aracından elde edilecek faiz getirisi, piyasadan daha avantajlı olacağından ötürü, söz konusu yatırım araçlarına olan talep ve fiyat yükselirken, getirisinde düşüş gerçekleşir.
Hazine bonosu ve devlet tahvili hangi yatırımcılar için uygundur?
Hazine bonosu ve devlet tahvili, devlet tarafından ihraç edilen yatırım araçları olmalarından ve buna bağlı olarak anapara ve faizi vadesi geldiğinde ödeme garantisi sunmalarından dolayı diğer yatırım araçlarına kıyasla çok daha güvenli olup, risksiz alternatif yatırım araçları arasında yer alır.
Hazine bonosu ve devlet tahvili, özellikle yatırımlarını orta vadede ya da uzun vadede değerlendirmek isteyen, risk almayı çok tercih etmeyen ve düşük vergi avantajından yararlanırken güvenli bir getiri sağlamayı amaçlayan yatırımcılar için ideal yatırım araçlarıdır. Diğer taraftan, yüksek getiri kazanmak için farklı yüksek riskli yatırım araçlarına yönelen yatırımcıların da yatırımlarındaki riski dağıtmaları ve yatırım portföylerindeki dengeyi sağlamaları için zaman zaman hazine bonosu ve devlet tahvili yatırım araçlarını tercih ettikleri gözlemlenebilir.
Hazine bonosu ve devlet tahvili faizleri nasıl belirlenir?
Türkiye Cumhuriyeti Hazine Müsteşarlığı, iç borçlanma işlemlerini, genel olarak, bankaların katılım sağladığı ihaleler aracılığı ile gerçekleştirir. Her biri birer devlet iç borçlanma senedi olan hazine bonosu ve devlet tahvili yatırım ürünleri için faizler de bu ihaleler sırasında belirlenir.
Hazine bonosu ve devlet tahvili arasındaki farklar nelerdir?
Hazine bonosu ve devlet tahvili, temel olarak birer devlet iç borçlanma senedi olmalarına rağmen bu iki yatırım aracını birbirinden ayıran birtakım önemli farklar söz konusudur.
Hazine bonosunun vadesi bir yıldan daha kısa süreliyken, devlet tahvilinin vadesi ise bir yıl veya daha uzun bir süre olarak belirlenir. Hazine bonolarının vadeleri kısa olduğundan kuponsuz ve dolayısıyla da iskontolu olarak ihraç edilir. Ancak, devlet tahvilleri, hazine bonolarına göre daha uzun vadeli olduğundan hem kuponsuz ve dolayısıyla iskontolu olarak hem de kuponlu olarak iki farklı şekilde ihraç edilebilir.
Hazine bonoları ve iki yıldan daha kısa bir vade süresine sahip olan devlet tahvilleri genellikle kuponsuz, dolayısıyla da iskontolu olarak; iki yıldan daha uzun bir vade süresine sahip olan devlet tahvilleri ise kuponlu olarak ihraç edilir. Hazine bonoları ve kuponsuz devlet tahvilleri, vade süreleri boyunca yatırımcıya herhangi bir kupon ödemesi sağlamaz ve yatırımcıya anapara ile faiz ödemesi, direkt olarak vade sonunda ve tek bir seferde yapılır. Kuponlu olarak ihraç edilen devlet tahvilleri ise vade süresi boyunca yatırımcıya periyodik aralıklarla kupon karşılığında faiz ödemesi sağlar. Söz konusu faiz ödemesi periyotları, devlet tahvilinin ilk ihracı sırasında belirlenir ve genellikle 1 ay, 3 ay, 6 ay ya da yılda bir şeklinde planlanır.
İlgili ürünler
Daha fazla bilgi
- Hazine bonosu ile devlet tahvili arasındaki farklar
Devletin bütçe açıklarını finanse etmek için çıkardığı borçlanma senetlerine "devlet iç borçlanma senedi" adı verilir. Özelliklerine göre devlet tahvili ya da hazine bonosu olarak adlandırılan devlet iç borçlanma senetleri, Hazine tarafından yurt içi piyasalarda ihraç edilir. Devlet tahvili veya hazine bonosu ihraç edilip satılması, Hazine'nin yatırımcılardan borç alması anlamına gelir. Diğer bir ifadeyle devlet tahvili ve hazine bonosu, devlet açısından bir borcu; satın alan yatırımcılar açısından ise bir alacağı temsil eder. Borçlu olan taraf devlet olduğu için her iki borçlanma aracı da yatırımcı için en risksiz ve aynı zamanda en güvenli yatırım araçlarıdır. Risksiz olmalarının arkasında vade sonunda getiri garantisi olması yatar. Sabit getirili menkul kıymetler arasında sayılan devlet tahvili ya da hazine bonolarını vade sonuna kadar elinde tutan yatırımcıların zarar etme olasığı, anapara ya da faizi elde edememe riski bulunmaz. Yatırımcı, menkul kıymeti satın aldığında vade sonunda ne kadar getiri elde edeceğini bilir. Ayrıca, satın alınan borçlanma senetlerinin vade sonuna kadar elde tutulması zorunluluğu yoktur. İstediğiniz zaman elinizdeki borçlanma kâğıdını ikinci el piyasada satabilir; vadesinden önce nakde çevirebilirsiniz.
Hazine bonosu ve devlet tahvili arasındaki farklar nelerdir?
Devlet iç borçlanma senetleri, vadesine göre ikiye ayrılır. 1 yıldan uzun vadeli devlet iç borçlanma senetlerine devlet tahvili; 1 yıldan kısa vadeli devlet iç borçlanma araçlarına hazine bonosu adı verilir. Devlet tahvili ve hazine bonosu arasındaki en temel fark, vadelerinin farklı oluşudur. Genellikle kısa vadeli yatırım yapmak isteyen yatırımcılar, hazine bonosuna; birikimlerini orta ya da uzun vadede değerlendirmek isteyen yatırımcılar ise devlet tahviline yatırım yaparlar.
Devlet tahvili, daha uzun vadeli olduğu için daha yüksek faiz getirisi sunabilir. Hazine bonosunda ise faizler, devlet Ttahvili'ne göre nispeten daha düşüktür. Hazine bonosunun daha düşük faiz getirisi sunması, 1 yıla kadar vadeli olması, daha öngörülebilir bir vadeyi kapsaması ile ilgilidir. Devlet tahvilleri iskontolu ya da kuponlu olabilir. İskontolu tahviller, vade sonunda elde edilecek anaparanın altında bir fiyatla satılır. Vadede ise nominal değer ve iskontolu alış bedeli farkı kadar getiri elde edilir. Kuponlu tahviller, kupon dönemlerinde faiz getirisi elde etmenizi sağlar. Kuponlu tahviller, sabit ya da değişken faizli olarak ihraç edilebilir. Değişen faizli tahviller, enflasyonun yüksek olduğu ekonomilerde enflasyon karşısında koruma vadeder.
Enpara.com Türkiye'nin ilk dijital bankacılık platformudur. Tüm bankacılık işlemlerinizi Enpara.com'da günün 24 saati dilediğiniz yerden pratik bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz. - Hazine bonosu / devlet tahvili faiz oranları
Hazine Müsteşarlığı, devlet iç borçlanma ihtiyaçlarını karşılamak için belirli faiz oranlarıyla senetler satışa çıkarır. Bu senetlerin belirli vade süreleri bulunur. Bir yıldan uzun süreli olan senetlere devlet tahvili, bir yıl ve daha kısa vade süreleri olan senetlere ise hazine bonosu adı verilir. Yatırımcılar için en güvenli yatırım seçeneklerinden olan devlet tahvillerinin ve hazine bonolarının geri ödemeleri, devlet garantilidir. Bu yatırım yöntemiyle yatırımcıların elde ettiği kâr oranı ise bonoların ya da tahvillerin faiz oranına bağlıdır.
Hazine bonosu / devlet tahvili faiz oranları nasıl belirlenir?
Devlet güvencesi ile geleceğe yatırım yapmak için kullanılan devlet tahvilleri ve hazine bonoları, vade süresi sonunda faiz getirisi sağlar. Ayrıca bu senetler, senet sahipleri tarafından ticari amaçlarla devredilebilir ya da farklı yatırımcılara satılabilir. Her tahvilin ya da hazine bonosunun faiz oranı, satın almadan önce belirlenmiştir. Bankalar aracılığıyla, farklı aracı kuruluşlar aracılığıyla ve Merkez Bankası tarafından satışa sunulan devlet tahvilleri ve hazine bonolarının faizleri, bu kuruluşlar tarafından belirlenir. Senetleri satın alan ilk el sayılan bu kuruluşlar, kendi kâr yüzdelerini aldıktan sonra satış için bir faiz oranı belirler.
Senet alıcıları, her zaman en yüksek faiz getirisi olan senetleri tercih eder. Dolayısıyla yüksek faizli senetleri satın alan yatırımcılar, vade süresinin sonunda daha fazla gelir elde eder. Bankaların ihale yöntemiyle satışa sunduğu senetlerin her biri için farklı faiz oranları belirlenebilir. Ancak, piyasalardaki faiz hareketliliği, senetleri etkilemez. Tahviller, yalnızca Türkiye Cumhuriyeti devletinin tahvilleri değil; yurt dışı ülkelerin tahvilleri de olabilir.
ABD, Japonya, İngiltere gibi çok sayıda ülke, aracı kuruluşlarla iş birliği yaparak tahvil senetlerini satışa sunmaktadır. Devlet tahvilleri; altın ya da döviz gibi farklı fonlamalarla da satışa sunulabilir. Döviz ya da altınla satın alınan tahviller ise senedin satın alındığı fon üzerinden değer kazanır. Devlet tahvillerinde zarar etmek de söz konusu olabilir. Satın alma öncesinde konuyla ilgili detaylı araştırmalar yapılabilir ve sunulan faiz oranları incelenebilir.
Enpara.com'da sunulan risksiz yatırım araçları nelerdir?
Enpara.com'da anaparanın değer kaybetme riskinin olmadığı vadeli hesaplar ve birikim hesapları risksiz yatırım araçlarıdır. Avantajlı faiz oranlarının sunulduğu Enpara.com'da 32 günlük ve daha fazla vade süreleri sunan vadeli hesaplara yatırım yapılabilir. Vade süresi sonunda faiz kazanan ve yasal vergi kesintileri dışında herhangi bir masraf alınmayan Enpara.com vadeli hesapları, nakitleri değerlendirmek için en çok kullanılan birikim araçlarındandır. Vadeli hesap açılışları; internet şube ve cep şube aracılığıyla saniyeler içerisinde yapılabilir. - Hazine bonosu / devlet tahvili yatırımı kimler için uygundur?
Devlet tahvilleri, likit yatırım araçları arasında yer alır ve sabit gelirli, devlet güvencesi altında olan enstrümanlardır. Devletin bir yıldan uzun süreli olan borçlanma isteklerine Hazine Müsteşarlığı cevap verir. Buna bağlı olarak Hazine Müsteşarlığı, "Devlet İç Borçlanma Senedi" adı verilen borçlanma senetleri çıkarır. Bu senetlerin her birine ise "devlet tahvili" adı verilir. Devlet tahvillerini alan şahıslar, senetler karşılığında yatırım yapar. Karşılığında devlet güvencesiyle senetlerin faizli geri ödemesi alınır. Finans sektöründe en güvenli yatırım araçlarından biri olan devlet tahvilleri, tüzel kişilerin de faydalanabileceği yatırım araçlarından sayılır.
Hazine bonosu nedir?
Hazine bonosu ise risksiz yatırım araçlarından biridir. Devlet tahvilleri uzun süreli borçlanma senetleri iken, hazine bonoları ise kısa süreli devlet borçlanma araçlarıdır. Yine devlet güvencesiyle geri ödemesi alınan hazine bonolarının vade süresi, en fazla 12 aydır. Devletin kısa sürede fon elde etmesi için satılan senetlerin her birine hazine bonosu adı verilir. Devlet güvencesi altında olması sebebiyle en güvenli yatırım araçlarından kabul edilen hazine bonoları ve devlet tahvilleri, faiz prensibiyle kazanç elde etmeye yarayan yatırım araçlarıdır. Hazine bonolarında ve devlet tahvillerinde sunulan en önemli avantajlardan biri ise düşük vergi/stopaj avantajıdır.
Hazine bonosu / devlet tahvili yatırımı kimler için uygundur?
Hazine bonosu ve devlet tahvili satışları, finans kuruluşları ve Merkez Bankası ya da aracı kuruluşlar aracılığıyla gerçekleşir. Yatırımcılar ve tüzel kişiler, hazine bonosu ve devlet tahvili alabilir. Hazine bonoları ve devlet tahvillerini bankalarca düzenlenen ihale günlerine katılan ve 18 yaşını doldurmuş yatırımcıların tamamı alabilir. İhalelere katılmak için talep edilen ücretlerin karşılanmasından sonra satışa sunulan tahvil ve bonolar alınabilir. İhalelerin tarih ve saatlerini bankaların internet sayfalarından online olarak öğrenmek mümkündür. Ancak, bankalardan alınan devlet tahvilleri ya da hazine bonoları, daha düşük faizli olabilir. Burada aracı konumunda olan bankalar, işlem üzerinden kâr elde edebilir. Devlet tahvillerinden ya da hazine bonolarından zarar etmek de mümkündür. Bu nedenle satın alma işleminden önce köklü araştırmalar yapmak, yatırımcı bireyler için faydalı olabilir.
Enpara.com yatırım araçları nelerdir?
Enpara.com yatırım araçları; birikim hesapları, altın, USD ve euro hesapları, vadeli mevduat hesapları olarak sayılabilir. Enpara.com gerek yatırım hesaplarından gerek diğer mevduat hesaplarından hesap işletim ücreti alınmaz. Birikimlerden kesinti yapılmaması ve avantajlı faiz oranları uygulanması ise hesaplardaki bakiyenin hızlı bir şekilde değer kazanmasını sağlar. Enpara.com birikim hesapları, gecelik faiz kazanır. Günün en yüksek faiz oranıyla elde edilen faiz getirisi, gün sonunda hesaba işlenir. Enpara.com yatırım hesapları hakkında detaylı bilgi almak ve başvuru yapmak için Enpara.com "Ürünler" bölümü incelenebilir.